……….آموزش، مشاوره و پشتیبانی……….
اوراکل امروز (23.26)Oracle AI Database Free 26ai را معرفی کرده است. در این راهنما، مراحل نصب این نسخه روی Oracle Linux 9.5 را توضیح می‌دهیم.
نسخه رایگان Oracle AI Database 26ai اجازه استفاده از حداکثر منابع زیر را می‌دهد:
2 هسته CPU
2 گیگابایت RAM
12 گیگابایت فضای ذخیره‌سازی داده‌ها
این نسخه برای توسعه‌دهندگان، یادگیری و محیط‌های تست کوچک مناسب است.
همانطور که می‌دانید، وقتی در یک تراکنش رکوردی حذف یا بروزرسانی می‌شود، گاهی لازم است تغییر انجام‌شده به حالت قبلی بازگردد (rollback). برای مثال، کاربری رکوردی را بروزرسانی می‌کند و بلافاصله متوجه می‌شود که باید این تغییر را لغو کند. در اکثر دیتابیسهای رابطه‌ای مدرن که ACID را به‌طور کامل پشتیبانی می‌کنند، این امکان وجود دارد، اما مکانیزم اجرایی آن در هر دیتابیس می‌تواند متفاوت باشد.
در این مقاله قصد داریم راهکارهای دیتابیسهای اوراکل و پستگرس را برای مدیریت تراکنش‌ها با نگرش بازگردانی تغییرات با یکدیگر مقایسه کنیم. با توجه به طولانی شدن مطلب، تمرکز این متن صرفاً بر جنبه بازگردانی تغییرات است و سایر جنبه‌ها مانند مکانیزم‌های Locking در مقاله‌ای جداگانه بررسی خواهند شد.
ویژگی Unified Auditing در پایگاه داده اوراکل مکانیزمی قدرتمند برای ثبت فعالیت‌های دیتابیس به‌صورت متمرکز و منسجم است. با این حال، این ویژگی می‌تواند چالش‌هایی برای DBA ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که مدیریت حجم Audit Trail مدنظر باشد.
یکی از نگرانی‌های رایج، فراهم کردن فضای ذخیره‌سازی کافی برای جدول AUD$UNIFIED است. در برخی محیط‌ها، DBA ممکن است بخواهد میزان داده‌های ذخیره‌شده در Audit Trail را با حذف ستونهای مشخص کاهش دهد.
اوراکل 23ai (نسخه 23.7) یک پارامتر جدید برای این منظور معرفی کرده است: UNIFIED_AUDIT_TRAIL_EXCLUDE_COLUMNS
پارامتر unified_audit_trail_exclude_columns این امکان را می دهد تا از ثبت Audit در ستونهای مشخصی از Unified Audit Trail جلوگیری کنیم، که باعث کاهش مصرف فضا و همچنین کاهش سربار ثبت جزئیات غیرضروری می‌شود.
SQL> SHOW PARAMETER unified_audit_trail_exclude_columns; NAME TYPE VALUE ------------------------------------ ----------- ------------------------------ unified_audit_trail_exclude_columns string NONE
پیش از اوراکل 23ai و 19.28، اسکریپت awrsqrpt.sql یکی از روشهای تحلیل اجراهای قبلی یک کوئری بود و از این طریق می توانستیم آمارهای مربوط به میزان استفاده از CPU، ورودی/خروجی (I/O) ، زمان سپری شده(elapsed time) و … را در یک بازه زمانی مشخص مشاهده کنیم. با این حال، این روش دو محدودیت اصلی داشت. در این روش نیاز بود دو AWR snapshot تعیین شوند و ضمنا اطلاعات ارائه‌شده در گزارش هم نسبتاً محدود بود. نمونه خروجی awrsqrpt.sql:
با معرفی اوراکل 23ai، تابع جدیدی به نام REPORT_SQL به پکیج DBMS_SQLDIAG اضافه شد. این تابع، یک گزارش تشخیصی کامل در قالب HTML برای یک کوئری مدنظر ما تولید می کند و به نسبت اسکریپت awrsqrpt.sql دید عمیق‌تری از نظر پرفورمنسی ارائه می‌دهد. این قابلیت در 19.28 نیز قابل استفاده است.
هنگام انجام عملیات بازیابی (restore) پایگاه داده اوراکل با استفاده از ابزار RMAN، اوراکل از طریق ویوی v$session_longops اطلاعاتی از میزان پیشرفت هر عملیات ارائه می‌دهد. این قابلیت به مدیران پایگاه داده (DBAها) امکان می‌دهد که فرآیند بازیابی را پایش کرده و مدت زمان تقریبی آن را تخمین بزنند.
برای مثال:
set linesize 1000
col opname format a40
SELECT opname,
totalwork,
sofar AS procd_blocks,
TIME_REMAINING,
ROUND(sofar/totalwork*100,2) AS pct_done
FROM v$session_longops
WHERE opname LIKE 'RMAN%'
AND totalwork > 0
AND sofar <> totalwork;
OPNAME TOTALWORK PROCD_BLOCKS TIME_REMAINING PCT_DONE
---------------------------------------- ---------- ------------ -------------- ----------
RMAN: full datafile restore 67490026 3147741 26123 4.66
در این مثال، اوراکل تخمین زده است که عملیات بازیابی بیش از 26,000 ثانیه طول خواهد کشید و تنها 4.66 درصد از عملیات مربوط به یک channel تا این لحظه انجام شده است.
در نسخه‌های 19c (احتمالاً از 19.28) و 23ai، در هنگام عملیات بازیابی، اگر عملیات یک channel بیش از 900 ثانیه طول بکشد، اوراکل به‌طور خودکار گزارش پیشرفت I/O را فعال می‌کند و پیام زیر را نمایش می دهد:
I/O statistics progress reporting enabled with interval 900 seconds
اوراکل 23ai چندین قابلیت جدید به عبارت GROUP BY اضافه کرده است که باعث ساده‌تر شدن نگارش کوئری و بهبود خوانایی آن می‌شود، به‌ویژه زمانی که داده‌ها بر اساس چند ستون گروه‌بندی می‌شوند.
از این نسخه، عبارت GROUP BY از بهبودهای زیر پشتیبانی می‌کند:
استفاده از نام مستعار ستون در GROUP BY: می‌توانید مستعار (Alias) ستون‌هایی که در بخش SELECT تعریف کرده‌اید را مستقیماً در عبارت GROUP BY استفاده کنید.
ارجاع به موقعیت ستون در GROUP BY: می‌توانید به ستونها در عبارت GROUP BY با استفاده از شماره موقعیت آن‌ها در لیست SELECT ارجاع دهید.
این قابلیت‌ها باعث کاهش تکرار و کوتاه‌تر شدن دستورات SQL شده و نگهداری آن‌ها را آسان‌تر می‌کند.
در بروزرسانی نسخه 23.9، اوراکل قابلیت دیگری معرفی کرده است: عبارت GROUP BY ALL.
اگر با پایگاه‌داده اوراکل آشنایی داشته باشید، حتماً دستور ساده‌ی INSERT INTO را می‌شناسید. اجازه دهید به‌طور خلاصه شکل سنتی استفاده از این دستور را با چند مثال ساده یادآوری کنم:
SQL> CREATE TABLE vahid.tbl (
id NUMBER,
name VARCHAR2(100),
last_name VARCHAR2(100)
);
Table created.
SQL> INSERT INTO vahid.tbl VALUES (1, 'VAHID', 'YOUSEFZADEH');
1 row created.
SQL> INSERT INTO vahid.tbl (name, last_name) VALUES ('VAHID', 'YOUSEFZADEH');
1 row created.
وقتی با جدول‌هایی کار می‌کنیم که ستونهای زیادی دارند، این syntax(نحو) می‌تواند خواندن کد را سخت کند، چرا که همیشه واضح نیست هر مقدار به کدام ستون تعلق دارد.
اوراکل 23ai (23.9) سینتکس(نحو) جدیدی را معرفی کرده که دستور INSERT INTO را خواناتر می‌کند. این کار با استفاده از عبارت SET(شبیه آنچه در دستور UPDATE استفاده می‌شود)، قابل اجراست. مثال زیر را ببینید.
با آخرین بروزرسانی نسخه Oracle Database 19c یعنی Release Update (RU) 19.28، چندین قابلیت کلیدی که پیش‌تر فقط در Oracle 23ai در دسترس بودند، اکنون پشتیبانی می‌شوند. در ادامه، مروری کوتاه بر این چهار قابلیت خواهیم داشت.
بسته DBMS_DEVELOPER
بسته DBMS_DEVELOPER امکان دسترسی سریع و بهینه به متادیتای اشیاء دیتابیس را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. این بسته متادیتا را به صورت JSON بازمی‌گرداند که ادغام آن با برنامه‌ها و سرویس‌ها را تسهیل می‌کند.
IF [NOT] EXISTS Syntax
دستورات ایجاد، تغییر و حذف اشیاء اکنون از سینتکس IF [NOT] EXISTS پشتیبانی می‌کنند تا مدیریت خطاها بهبود یابد. به عبارتی دیگر، این قابلیت از بروز خطاهای ناشی از وجود یا عدم وجود اشیاء جلوگیری می‌کند.
Schema Annotations
قابلیت Schema Annotations به ما امکان می‌دهد توضیحاتی را به صورت دسته‌بندی شده و بر اساس name و value برای اشیاء دیتابیس ثبت و بازیابی کنیم. این قابلیت به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند اطلاعات سفارشی مربوط به منطق کسب‌وکار یا رابط کاربری را در دیتابیس ذخیره کنند.
SQL Diagnostic Report
تابع REPORT_SQL در بسته DBMS_SQLDIAG گزارش‌های جامع و تشخیصی در قالب فایل فشرده HTML برای دستورات SQL تولید می‌کند. این گزارش شامل جزئیات مهمی مانند تاریخچه برنامه اجرا، پارامترهای غیر پیش‌فرض و آمار بهینه‌ساز است که به تشخیص مشکلات عملکرد کمک می‌کند.
همانطور که می دانید قابلیت Virtual Column در نسخه 11.1 معرفی شده است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا مقادیر ستون را بدون ذخیره فیزیکی آن‌ها در دیتابیس محاسبه کنند. این ستونها بر اساس یک عبارت (Expression) تعریف می‌شوند که این عبارت می تواند مقادیر ثابت، توابع SQL، ستون‌هایی از همان جدول و … باشد و مقادیرشان در زمان اجرا (On-the-Fly) محاسبه می‌شود. بنابرین این ستونها فضایی را اشغال نمی کنند.
SQL> create table TBL_EMP_VIRTUAL_COL (id number, PRE_TAX_SAL number, NET_SAL NUMBER GENERATED ALWAYS AS (PRE_TAX_SAL* 0.10));
Table created
SQL> insert into TBL_EMP_VIRTUAL_COL(id, PRE_TAX_SAL) values(1,6523);
1 row inserted
SQL> select * from TBL_EMP_VIRTUAL_COL;
ID PRE_TAX_SAL NET_SAL
---------- ----------- ----------
1 6523 652.3
همانطور که مشاهده می‌کنید، مقدار ستون NET_SAL به صورت لحظه‌ای و در زمان اجرا محاسبه شده است.
در نسخه 23ai (نسخه 23.7)، اوراکل ویژگی جدیدی به نام Materialized Expression Columns معرفی کرده که مشابه ستونهای مجازی است، با این تفاوت که مقادیر ستونها در هنگام اجرای دستورات DMLای مانند insert، update و delete محاسبه و ذخیره می‌شود.
همانطور که می دانید، نوع داده LONG در اوراکل محدودیت‌های زیادی دارد، مانند محدودیت در تعداد ستونها، محدودیت طول و … با وجود این محدودیت‌ها، اوراکل هنوز بعضی از ستونهای دیتا دیکشنری را به نوع داده LOB تغییر نداده است. هرچند، اوراکل قابلیت جدیدی را در نسخه 12.2 با عنوان “ستونهای *_VC در ویوهای data dictionary” در این زمینه معرفی کرده است.
در برخی دیتابیسها، بسیاری از جداول هنوز از نوع داده LONG هستند و تبدیل آن‌ها به LOB می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. اوراکل در نسخه 23ai قابلیت جدیدی را در این زمینه ارائه کرده است. در این نسخه، می توان نوع داده LONG را هنگام اجرای دستور impdp به LOB تبدیل کنند.
اوراکل یک عبارت جدید به پارامتر TRANSFORM به نام LONG_TO_LOB اضافه کرده است. برای انجام تبدیل در حین وارد کردن داده‌ها، کافیست این پارامتر را روی Y تنظیم کنید (به عنوان مثال: TRANSFORM=LONG_TO_LOB:Y).
در زیر نحوه استفاده از این ویژگی را توضیح می‌دهم.